ARKA BOŞ MU / BOŞA MI KONUŞUYORUZ?

Sıkışık belediye otobüslerinde, önden yeni binen yolcuların söylediği “ARKAYA İLERLEYELİM BEYLER ARKA BOŞ!” (Görmediğimiz yer her zaman daha müsaittir zaten) lafını her duyduğumuzda, ‘HEY! BANA YER AÇIN KARDEŞİM’ gibi algılanan bu emre karşı, arkalardan homurtular eşliğinde şöyle uyarılar yükseldiğine de şahit olmuşuzdur:
“YER Mİ VAR DA İLERLEYELİM KARDEŞİM”,
“ARKA BOŞMUŞ! BİZ NE OLUYORUZ BURADA”,
“ORADAN SÖYLEMESİ KOLAY, GEL SEN İLERLESENE…”
Bazen ağız dalaşı duraklar boyu sürer.


Sorun boş yer olup olmadığıyla ilgili değil, adam yerine konulup konulmadığımızla, muhatap alınıp alınmadığımızla alâkalıdır. Muhatap almadığımıza söz söyleme hakkımız da yoktur. İnsanlar emir kiplerinden hoşlanmazlar, şahsiyet, birey olarak değil, toplu, sürü halinde görülmekten incinirler.
Yoğunluk olduğu zaman, rica tonunda şu cümle tercih edilmeli:
“AF EDERSİNİZ, EĞER MÜSAİTSE İLERLEYEBİLİR MİYİZ?”
Birkaç mesajı da bu cümleyle iletiriz;
    · AF EDERSİNİZ: ‘Bu yükseklikte sesle karşılaştığınız için özür dilerim’. ‘SİZ’ kalıbıyla beyler değil hanımlar da muhatap alınmıştır.
    · EĞER MÜSAİTSE: ‘Ben göremiyorum ileriyi, siz daha iyi bilirsiniz, belki zaten yer de yoktur, gereken fedakârlığı gösteriyorsunuzdur ama biraz daha gayret lütfen’.
    · İLERLEYEBİLİR..: buna imkân var mı bilmiyorum.
    · …MİYİZ”: Ben de sizin gibi bir yolcuyum, aynı fedakârlığı ben de göstereceğim. 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Irak mı, ıırak mı; Nasıl telaffuz edelim?

Resim
Devletin adı Irak , yani ‘ıırak’ değil. En azından Wikipedia ’yı açıp bakalım. Kendi dillerindeki yazılışı da ( عراق ) ‘ ayn , ra , uzatma için elif ve kaf harfinden oluşuyor. Hatta özel isim olduğu için elif lam takısıyla yani marife haliyle yazılıyor: العراق . Türkçe olarak ‘ı’ sesiyle karşıladığımız harften sonra bu sesi uzun söylemeyi gerektirecek bir ya (ye) sesi olması gerekiyordu ki bu yok. ‘İran’ kelimesinde ilk sesi neden uzatıyoruz? Çünkü ilk harften sonra uzatmak için bir ya harfi var ( ايران ). Söz gelimi bu devletin isminin başında bir de elif harfi olsaydı ( اعراق ) yani ‘ığraag’ olsaydı o zaman belki Türkçe seslerle konuşma gereği ‘Iırak’ diyebilirdik. Bu haliyle de başka bir anlama geliyor Arapçada. Eğer bir uzatmadan söz edeceksek ‘r’ sesinden sonra elif harfiyle bir uzatma sağlanmış yani ‘Iraak’. Devletin tam adı, Irak Cumhuriyeti, ( العراقية الجمهورية ) el-Cumhūrīyyetü'l-‘Irākīye . ‘ TDK Sesli Türkçe Sözlük ’ e bakalım, Irak ve versiyonla...
Devamı

Ahilik, asa, aşçı; nasıl telaffuz edilmeli?

Resim
embed width="1280" height="720" src="https://youtube.googleapis.com/v/KW1tVh_tTpE&source=uds" type="application/x-shockwave-flash" allowfullscreen="true"> 'Ahî'   Arapça  ‘ahıı’  yani  ‘kardeş’ /’kardeşim’  anlamına gelen kelime, üç harften; elif, kalın ha harfi ve birinci tekil ‘ya’sından oluşuyor Türkçe’deki 'akı'dan (cömert) türetildiğini ileri sürenler de vardır. (اخي): okunuşu ahii  (ahî)  Kalın  ‘ha’ (hı)  harfini, Türkçe seslerle konuşma gereği  hırlatarak  söyleyemeyiz ama en azında uzun ve kısa seslere dikkat edelim. Çünkü yazılışı aynı ama okunuşta bir harfi uzun ya da kısa okumak anlamı değiştirebilir.Türkçe basit fonetik yazımında da  (ahi:)  ‘i’ harfinden sonra iki nokta üst üste işareti görürüz, bu işaret kendisinden önceki harfin bir vokal uzatılması gerektiğini söyler bize. Ahi’nin  -lik  yapım eki almış hali olan ‘Ahilik’ isminin, spikerler tarafından yöneticiler tarafından sıklık...
Devamı

'Hiçbir iyilik cezasız kalmaz' ne demektir?

Resim
Ceza,  hem mükâfatlandırmak , hem müeyyide uygulamak anlamındadır. İyi veya kötü karşılık olarak bilinir. 'Hiçbir iyilik cezasız kalmaz.' Bu söz yanlış değil doğru bir söz., ‘iyilik karşılıksız kalmaz’ demektir. ·         Ceza dilimizde anlam daralmasına uğrayan birçok kavramdan biridir. C-Z-Y kökünden gelen ceza' ( جزاء ) Kuran'da (cizye anlamları da dâhil) kelime olarak 188 yerde geçiyor. Ödül vermek ve azap etmek anlamlarında takribi 90 Ayette geçiyor. 44 ayette, ödül vermek (MÜKÂFAT), 46 ayette de Azap etme (YAPTIRIM) anlamında kullanılmış (Kur'an'da Çok Anlamlılık, Mehmet Okuyan, Düşün Yay. ) ·         'Hiçbir iyilik cezasız kalmaz..' İyilik yaptıklarımız insanlardan (en azından kötülük yapmadıklarımızdan), bir iyilik göremeyip hatta olumsuz bir karşılık gördüğümüzde kullandığımız bir cümledir bu… Bu sözü şöyle anlıyoruz bugün; 'Asla iyilik yapma, ...
Devamı